Ο Γολγοθάς του Ελληνισμού της Ανατολής

Δεν στέγνωσε το δάκρυ από τα μάτια μας, δεν έλειψε ο πόνος από τις καρδιές μας για την καταστροφή της Μικρασίας και τον ξερριζωμό, αν και πέρασαν ογδόντα τόσα χρόνια από τότε. Ένας αιώνας σχεδόν από την μεγαλύτερη ίσως συμφορά του νέου Ελληνισμού· από την σφαγή ή μάλλον την γενοκτονία, όροι οι οποίοι ενοχλούν στο άκουσμά τους όχι μόνο τους υπαίτιους της καταστροφής, αλλά δυστυχώς και κάποιους "προοδευτικούς" νεοέλληνες, που θέλουν εγκληματικά να αμνηστεύσουν τα γεγονότα εκείνα.

Όμως, όσο κι αν απομακρυνόμαστε χρονικά από το 1922, τη χρονιά που στάθηκε ορόσημο για τους εκατέρωθεν του Αιγαίου λαούς, τόσο πιο πολύ ακούγονται τα ονόματα της Μικρασίας, του Πόντου, της Καππαδοκίας και γενικά αυτής της μεγάλης στεριάς της Ανατολής, όπως θα έλεγε ο μικρασιάτης δάσκαλος της Ρωμιοσύνης, ο αείμνηστος Φώτης Κόντογλου. Στις ημέρες μας, που ελάχιστοι πια πρόσφυγες πρώτης γενιάς βρίσκονται εν ζωή για να διηγούνται "τη σφαή τση Σμύρνης", οι εκδόσεις που αφορούν στον μικρασιατικό χώρο ολοένα και πληθαίνουν. Η ευκολία εξ άλλου προσεγγίσεως των χώρων εκείνων, όπου μεγαλούργησε κάποτε ο Ελληνισμός της Ανατολής, δίνει την ευκαιρίας σε απογόνους β' και γ' προσφυγικής γενιάς να ξαναβρούν το σπίτι του πατέρα τους,  να ξαναζωντανέψουν μνήμες με τις οποίες γαλουχήθηκαν και άκουγαν αντί άλλων παραμυθιών και διηγήσεων ως παιδιά της ξερριζωμένης μικρασιατικής γενιάς. Και βλέπει κανείς σήμερα μέσα από τα λείψανα της εκεί παρουσίας του Ελληνισμού, να ακτινοβολείται μια μικρή έστω λάμψη του χιλιόχρονου Βυζαντίου και της προ αυτού ελληνιστικής και κλασσικής αρχαιότητος.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Μονή μας, η αφιερωμένη σ' έναν μικρασιάτη σύγχρονο Άγιο, τον όσιο Αρσένιο τον Καππαδόκη, ασχολείται με τον μικρασιατικό χώρο. Οι κατά το παρελθόν εκδόσεις, ομιλίες, εκθέσεις και προσκυνήματα γύρω από τον συγκεκριμένο αυτόν χώρο έγιναν αφορμή να γνωρίσουμε ανθρώπους, μικρασιάτες στην καταγωγή, κυρίως παιδιά προσφύγων αλλά και ελάχιστους εναπομείναντες γέροντες και γερόντισσες που γεννήθηκαν στην "Πατρίδα". Οι άνθρωποι αυτοί θέλησαν να μας εμπιστευθούν με πολλή συγκίνηση τη δική τους μαρτυρία, συνήθως τραγική, που έζησαν ή άκουσαν από τον διωγμό του '22. Μετά από ώριμη σκέψη θεωρήσαμε καλό να μην κρατήσουμε κρυμμένο το υλικό αυτό, αλλά να το μοιραστούμε μ' αυτούς που νιώθουν την Μικρασία σαν την αγιάτρευτη μεγάλη πληγή του νέου Ελληνισμού μέχρι σήμερα.

Η γνωστή και διακεκριμένη συγγραφεύς κ. Βασιλική Ράλλη, γνωστή απο την θαυμαστή εύρεση των ιερών λειψάνων των νεοφανών αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης και των συν αυτοίς μαρτυρησάντων στη Θερμή Λέσβου, δίνει μέσα από τα γραπτά της και την παρουσία της, μια συνεχή μαρτυρία της μικρασιατικής της καταγωγής. Ανέλαβε λοιπόν με πολλή αγάπη και με το ιδιαίτερο χάρισμα που έχει να συγκινεί βαθύτατα τις καρδιές μας, να επεξεργαστεί το υλικό που μνημονεύσαμε, και να αποδώσει τις πέντε ιστορίες του βιβλίου με την δική της πένα.

Στην πορεία της αυτή η κ. Ράλλη, αναπλάθοντας τις μαρτυρίες των προσφύγων, αληθινές ιστορίες με πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα, ανέβαινε μαζί τους στον Γολγοθά της προσωπικής ή της οικογενειακής τους περιπέτειας, βιώνοντας σαν δικά της τα περιγραφόμενα γεγονότα. Έτσι στις σελίδες που ακολουθούν, ο αναγνώστης θα συναντήσει μέσα από την λογοτεχνία ένα ζωντάνεμα της μνήμης της πολύπαθης μικρασιατικής Ρωμιοσύνης, γραμμένο με το αίμα της καρδιάς της συγγραφέως.

Σήμερα, βιώνοντας το Γένος μας μια νέα Τουρκοκρατία, που όμως δεν φαίνεται, όπως εκείνη του παρελθόντος, ο λόγος για την Μικρά Ασία καθίσταται επίκαιρος και η αναζήτηση από πολλούς νέους ανθρώπους της μικρασιατικής τους καταγωγής διαμορφώνει πολλές φορές στάση ζωής και σκέψεως.

Στα σύντομα αυτά προλεγόμενα του βιβλίου θα πρέπει να ευχαριστήσουμε όλους εκείνους που εργάστηκαν και βοήθησαν στην έκδοση:

Και πρώτα την συγγραφέα, που μας χάρισε ένα ακόμη έργο από το ξεχείλισμα της αγάπης της για τις αλησμόνητες πατρίδες.

Τους συγγενείς των κεντρικών προσώπων των διηγήσεων για τις διαφωτιστικές τους μέχρι λεπτομερειών πληροφορίες, καθώς και για τις φωτογραφίες που μας έδωσαν.

Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών για την ευγενή παραχώρηση του πυρήνα της πέμπτης διηγήσεως, της "Νουσρέτ-χανούμ", και για την εν γένει βοήθειά του στην εργασία μας.

Την Ένωση Σμυρναίων για την ολοπρόθυμη παραχώρηση της φωτογραφίας του Μητροπολίτου Αμβροσίου.

Τον ιατρό και συγγραφέα κ. Ακύλα Μήλλα, και την καθηγήτρια κ. Βαρβάρα Χαραλαμπίδου, για τις φωτογραφίες που μας παρεχώρησαν.

Την φιλόλογο-τουρκολόγο κ. Μαριάμ Μπουτάτου-Βασιλειάδου για την πολύτιμη βοήθειά της στην εξομάλυνση και διόρθωση τυχόν λαθών του κειμένου, στην ετυμολογία των λέξεων του κειμένου των προερχομένων εκ της τουρκικής και για την επιμέλειά της στο Επίμετρον του βιβλίου. Στην εργασία της αυτή, που με μεγάλη συγκίνηση και λαχτάρα αφιέρωσε πολύ χρόνο, είχε συμπαραστάτη και άοκνο βοηθό τον αγαπητό της σύζυγο κ. Άγγελο Βασιλειάδη, τον οποίον ευχαριστούμε ιδιαιτέρως.

Την κ. Χρυσούλα Πέγιου και το Εργαστήριο Γραφικών Τεχνών "Το Παλίμψηστον", που διευθύνει, για την άψογη εκδοτική επιμέλεια και σ' αυτήν μας την έκδοση.

Ζητώντας εκ των προτέρων συγγνώμη για τα τυχόν λάθη, που εκ παραδρομής ίσως παρεισέφρυσαν στο κείμενο, ευχόμεθα η εντρύφηση στις σελίδες του βιβλίου να αποτελέσει ένα ελάχιστο μνημόσυνο στους επωνύμους και ανωνύμους μάρτυρες της Μικρασιατικής Καταστροφής και για τους αναγνώστες αφορμή συγκινήσεως αλλά και προβληματισμού γύρω από την πολύπαθη και πονεμένη Ρωμιοσύνη μας.

Η εκδότρια Μονή

Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως
11 Μαρτίου 2007