Εκκλησιαστικοί αναβαθμοί

Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος

Εκκλησιαστικοί Αναβαθμοί

Στο βιβλίο Εκκλησιαστικο?  Αναβαθμο? περιλαμβάνονται κείμενα που αποτέλεσαν εισηγήσεις του συγγραφέα σε Συνέδρια καθώς επίσης και διάφορες ομιλίες του που ανταποκρίνονται στα αιτήματα των καιρών.

Μπαίνοντας στην νέα χιλιετία, στον 21ο αιώνα, με τις πολλές προκλήσεις και τούς πειρασμούς, η  Εκκλησ?α διαλέγεται με τον κόσμο πάνω σε θέματα θεολογικά, κοινωνικά, πολιτιστικά ανακαινίζοντας τον χώρο και τον χρόνο και γράφοντας την δική της ιστορία.

Το ζωντανό πνεύμα της Ρωμηοσύνης στο οποίο υπερβαίνονται οι εθνικισμοί και οι ταξικές διακρίσεις τονίζεται στις εισηγήσεις Η Ευρωπαϊκή  Ενωση και η πολιτισμική μας παράδοση και Χρειαζόμαστε την ταυτότητά μας στην  Ενωμ?νη Ευρώπη;. Το «είναι» της  Ορθοδ?ξου Παραδόσεως, που εκφράσθηκε στην πράξη και είναι ζωη μπορεί να διαδραματίση σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις της Ευρώπης.

Διαβάζοντας τα κείμενα Η  Ορθ?δοξη  Εκκλησ?α ως παράγοντας αγωγής στούς νέους και Η γοητεία του να είσαι νέος και  Ορθ?δοξος Χριστιανός παρατηρούμε ότι ο  Ορθ?δοξος Χριστιανισμός διασώζει τα υγιή στοιχεία για την ανάπτυξη του παιδιού, ιδιαιτέρως του εφήβου και είναι αναγκαίος για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου. Συμπληρώνει την παιδεία που προσφέρεται στο Σχολείο γιατί απαντά στα υπαρξιακά προβλήματα των νέων και προσφέρει νόημα ζωής.  Υπογραμμ?ζεται η αξία του πολιτιστικού περιβάλλοντος στην αγωγή και εντοπίζονται στοιχεία της  Ορθοδ?ξου Παραδόσεως που είναι σημαντικά για την ολοκληρωμένη αγωγή των νέων ανθρώπων. Στην εισήγηση Εκκλησ?α και αθλητισμός σημειώνεται ότι οι Πατέρες της  Εκκλησ?ας όχι μόνον παροτρύνουν τούς Χριστιανούς να αγωνίζωνται στον πνευματικό αγώνα, αλλά τούς προτρέπουν να αθλούνται και σωματικά.  Η εκκλησιαστική παράδοση προϋποθέτει την άσκηση του σώματος που πρέπει να γίνεται παράλληλα με την άσκηση της ψυχής. Δεν περιφρονεί το σώμα, ούτε το θεοποιεί. Τούς πολλούς και ποικίλους τρόπους με τούς οποίους η  Εκκλησ?α θα βοηθήση στην καλύτερη διοργάνωση των  Ολυμπιακ?ν  Αγ?νων παρουσιάζει η εισήγηση Η  Εκκλησ?α για τούς  Ολυμπιακο?ς  Αγ?νες του 2004.

Στην εισήγηση με θέμα Η ηθική διάσταση των νέων τεχνολογιών και ο ρόλος της παιδείας μας εξηγείται πως μπορεί ο άνθρωπος, ιδιαιτέρως ο νέος, ζώντας στην περίοδο της τεχνολογίας και της πληροφορικής, να διαφυλάξη την ικανότητα της ελευθερίας του ώστε να χρησιμοποιή την επιστήμη της πληροφορικής και να μη χρησιμοποιήται από αυτήν.  Υπογραμμ?ζεται ο σκοπός και ο ρόλος της παιδείας σήμερα και η διάκριση μεταξύ παιδείας και εκπαιδεύσεως.

Το αξιοθαύμαστο φιλανθρωπικό έργο που επιτελεί η  Εκκλησ?α μέσω των οργανωμένων  Ενορι?ν αναφέρεται στην εισήγηση Προγράμματα στήριξης κοινωνικά ευπαθών ομάδων.  Η  Εκκλησ?α, που λειτουργεί ως θεραπευτική κοινότητα, ενδιαφέρεται με πνεύμα εθελούσιας προσφοράς, αυτοθυσιαστικής αγάπης και ελευθερίας για όλα τα προβλήματα των ευπαθών ομάδων.  Η άποψη της  Εκκλησ?ας μπροστά στον ανθρώπινο πόνο και στην ευθανασία διατυπώνεται στην εισήγηση Μια μορφη ευζωΐας και ευθανασίας.  Αναφ?ρονται παραδείγματα ευθανασίας μέσα στα οποία θα διακρίνη ο αναγνώστης την χριστιανική ευθανασία, που ερμηνεύει τον άνθρωπο ως ένα θεολογικό ον και είναι η αληθινή ζωη προ και μετά τον θάνατο.

Στις εισηγήσεις Η ποιμαντική της  Εκκλησ?ας και Θεολογία και ποιμαντική, διατυπώνεται πως είναι λάθος όταν ταυτίζεται η θεολογία και η εκκλησιολογία με την κοινωνιολογία, διότι τότε δεν βοηθούν στην σωτηρία του ανθρώπου.  Ολη η ποιμαντική περιλαμβάνεται στις λέξεις κάθαρση, φωτισμός, θέωση, που είναι η ουσία της Ευαγγελικής και Πατερικής διδασκαλίας. Είναι σήμερα απαραίτητος όσο ποτέ άλλοτε ο συνδυασμός θεολογίας και ποιμαντικής και είναι ανάγκη οι σημερινοί Ποιμένες να ποιμαίνουν τον λαο του Θεού σύμφωνα με την διδασκαλία των αγίων  Αποστ?λων και των Πατέρων της  Εκκλησ?ας διότι μόνον τότε μπορούν να βοηθήσουν τον σύγχρονο άνθρωπο που διακατέχεται από υπαρξιακά, κοινωνικά και προσωπικά προβλήματα.

Οι διαφορές στον χώρο της λατρείας μεταξύ των Ρωμηών και των Φράγκων παρουσιάζονται στο κείμενο Λατρεία και Ρωμηοσύνη. Γινεται λόγος για τις φράγκικες επιδράσεις μέσα στην ορθόδοξη λατρεία και ποια είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που διαφοροποιούν την λατρεία της Ρωμηοσύνης από την λατρεία της φραγκοσύνης.  Αναφ?ρονται παραδείγματα ορθόδοξης μέθεξης της Χαριτος του Θεού κατά την διάρκεια της λατρείας και τονίζεται ότι η λατρευτική ζωη πρέπει απαραίτητα να συνδέεται με την ασκητική - ησυχαστική ζωη διότι διαφορετικά δεν μεταμορφώνει και δεν σώζει τον άνθρωπο.  Επ?σης στο κείμενο Η θεολογία της λατρευτικής αναγεννήσεως υπογραμμίζεται η μεγάλη προσοχή που απαιτείται στην προσπάθειά μας να δημιουργήσουμε κάποια λειτουργική αναγέννηση, διότι είναι δυνατόν, όταν η λειτουργική αναγέννηση δεν εντάσσεται στο πνεύμα της ορθοδόξου θεολογίας και δεν προέρχεται από αναγεννημένους ανθρώπους, να μην επικρατήση, αλλά και να δημιουργήση πνευματική ζημιά. Στο κείμενο  Η ανάγνωση των ευχών της θείας Λειτουργίας εξηγείται γιατί η αρχαία παράδοση, που συνδέεται με την θεολογία της  Εκκλησ?ας, δέχεται την μυστική ανάγνωση των ευχών κατά την θεία Λειτουργία.  Αναφ?ρονται απόψεις του συγγραφέα με αφορμή την σύσταση της  Ιερ?ς Συνόδου σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να γίνεται η ανάγνωση των ευχών από τούς ιερείς κατά την τέλεση της θείας Λειτουργίας.

Στην ομιλία Ορθοδοξ?α, Δυση,  Ισλ?μ παρουσιάζονται οι διαφορές μεταξύ  Ισλαμισμο? και  Ορθοδοξ?ας όπου παρατηρούμε ότι η θεολογία και το πνεύμα του δυτικού Χριστιανισμού συνδέονται περισσότερο με την μουσουλμανική θεολογία παρά με την θεολογία της  Ορθοδ?ξου  Εκκλησ?ας.

Διαβάζοντας τις εισηγήσεις που αναφέρονται στον Παπαδιαμάντη και τον Καζαντζάκη, Ο  Αλ?ξανδρος Παπαδιαμάντης εκφραστής της ορθοδόξου εκκλησιαστικής παραδόσεως και Ορθοδοξ?α και Πουριτανισμός στο έργο του Παπαδιαμάντη και του Καζαντζάκη επισημαίνουμε την διαφορά μεταξύ της  Ορθοδοξ?ας και του Πουριτανισμού. Στην εισήγηση με θέμα Η Πολις εάλω αλλά και ζη γίνεται λόγος για το ζωντανό πνεύμα της Ρωμηοσύνης που επέζησε και επιζή.  Επ?σης στην ομιλία Ο εμός έρως εσταύρωται ο αναγνώστης θα γνωρίση πως ερμηνεύεται η κενωθείσα αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο και πως η θυσιαστική αγάπη του ανθρώπου προς τον Θεο.

Με την μελέτη όλων των κειμένων κατανοείται ότι η  Ορθ?δοξη  Εκκλησ?α πρόσφερε και προσφέρει ουσιαστικές λύσεις σε όλα τα προβλήματα που απασχολούν τούς ανθρώπους κάθε εποχής έχοντας βασικό της πάντα σκοπό την σωτηρία του ανθρώπου.