Η Αλήθεια για το Μάτι και την Βασκανία

Όπως έχουμε αναλυτικά αναφέρει, οι Πατέρες απορρίπτουν την αντίληψη ότι η βασκανία είναι μία ολέθρια και ζημιογόνος επήρεια που πηγάζει άμεσα από το ανθρώπινο μάτι και κατ' επέκταση από το ανθρώπινο σώμα ή την ανθρώπινη ψυχή. Αντιθέτως, οι Πατέρες αποδέχονται την βασκανία ως μία βλαπτική επήρεια του διαβόλου, η οποία οφείλεται στην βάσκανη, μοχθηρή και γεμάτη κακία ματιά και διάθεση του συνανθρώπου μας. Βέβαια θα μπορούσε κάποιος να θέσει τα εξής εύλογα ερωτήματα:

Υπάρχει κάποια ουσιαστική διαφορά, εάν ισχυρισθούμε ότι υποφέρουμε από την βασκανία και το κακό μάτι του πλησίον μας ή ότι υποφέρουμε από την διαβολική ενέργεια της βασκανίας, η οποία οφείλεται στο κακό μάτι και την γενικότερη μοχθηρή διάθεση του πλησίον μας;

Υπάρχει κάποια σημαντική διαφορά, εάν ισχυρισθούμε ότι η βασκανία που υφίσταται κάποιος, δεν προέρχεται άμεσα από τον βάσκανο συνάνθρωπό του, αλλά έμμεσα, καθώς υπάρχει μεσολάβηση του διαβόλου, στον οποίο ανήκουν ολοκληρωτικά οι βλαπτικές επήρειες της βασκανίας; Μήπως παίζουμε με τις λέξεις; Η ουσία, το αποτέλεσμα, οι συνέπειες δεν είναι οι ίδιες;

Θεωρούμε ότι τόσο η θεολογική όσο και η πρακτική διαφορά των δύο ανωτέρω εκδοχών είναι τεράστια. Όπως έχουμε ήδη εξηγήσει αναλυτικά σε προηγούμενο κεφάλαιο, η αποδοχή της απόψεως ότι ο άνθρωπος ματιάζει απ' ευθείας τον συνάνθρωπό του, κάνοντάς του οποιοδήποτε κακό από απόσταση, πλήττει την Ορθόδοξη θεολογία. Πράγματι, εάν αποδεχθούμε ότι ο άνθρωπος ματιάζει, βασκαίνει και εκπέμπει κάποια ολέθρια επήρεια και ζημιογόνο επίδραση είτε με το βλέμμα του είτε με την ψυχή του είτε με κάποιες εσωτερικές κακές διαθέσεις, σκέψεις και δυνάμεις της ψυχής του, τότε προσδίδουμε σ' αυτόν ανυπόστατες ιδιότητες και αφύσικες δυνατότητες.

Η θέση της Εκκλησίας, σύμφωνα με την οποία η βασκανία είναι μια διαβολική βλαπτική επήρεια, που οφείλεται στην μοχθηρή ματιά και διάθεση του πλησίον μας, και όχι μία ανθρώπινη βλαπτική επήρεια που εκπέμπεται άμεσας από το ανθρώπινο μάτι και γενικότερα τον άνθρωπο, δημιουργεί επίσης ειδικές συνθήκες τόσο για την διάγνωση όσο και για την θεραπεία της βασκανίας.

Πράγματι, η ανωτέρω άποψη της Εκκλησίας καθιστά στην ουσία τους λειτουργούς της αποκλειστικά αρμοδίους και ικανούς, όχι μόνο να αποφαίνονται εάν κάποιος υποφέρει από την πειρασμική ενέργεια της βασκανίας, αλλά πολύ περισσότερο να αναλαμβάνουν και την ευθύνη για την θεραπεία της, εφόσον αυτή υφίσταται.

Εάν λοιπόν κάποιος υποφέρει πραγματικά από την βασκανία, δηλαδή την βλαπτική επήρεια του διαβόλου που οφείλεται στην φθονερή ματιά και διάθεση του πλησίον, αυτό θα διαγνωσθεί -πολύ περισσότερο θα θεραπευθεί- μόνο από τους κληρικούς της Εκκλησίας, μόνο από τους πνευματικούς πατέρες και οδηγούς.

Οι απλοί χριστιανοί δεν είναι αρμόδιοι ούτε να κάνουν διαγνώσεις ούτε να αποφαίνονται για τις επήρειες του πονηρού, πολύ περισσότερο δεν είναι αρμόδιοι να θεραπεύουν τέτοιου είδους επήρειες και με ειδικές πρακτικές και ευχές να εξορκίζουν, να επιτιμούν και να αποδιώκουν τους δαίμονες και τις επιδράσεις τους.

Υπό αυτό το πρίσμα, η Εκκλησία δεν αποδέχεται τις λαϊκές αντιλήψεις περί ματιάσματος και βασκανίας, σύμφωνα με τις οποίες ο καθένας έχει την δυνατότητα να αποφαίνεται καθημερινά εάν ο εαυτός του ή οι γύρω του είναι ματιασμένοι, πόσο είναι το μέγεθος του ματιάσματος, από ποια πρόσωπα προήλθε το μάτιασμα, εάν στην γενικότερη βασκανία οφείλονται κάποια συγκεκριμένα προβλήματα της ζωής μας και παρόμοιες δεισιδαιμονίες.