Άγιος Γρηγόριος. Πτυχές του έργου και της διδασκαλίας του

Με πολλή χαρά δημοσιεύω στο ανά χείρας βιβλίο όσα κατά καιρούς έχω γράψει για τον μεγάλο ησυχαστή θεολόγο Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, καύχημα της Κωνσταντινούπολης που τον εγέννησε, του Αγίου Όρους και της Βεροίας που φιλοξένησαν τους ασκητικούς του πόνους, της Θεσσαλονίκης όπου αρχιεράτευσε και θεοφιλώς εποίμανε τους πιστούς, και της Ορθοδοξίας όλης, την οποία κατηύγασε και ελάμπρυνε με το άκτιστο φως της θεοποιού διδασκαλίας του και την οποία επίσης εθωράκισε απέναντι στις «διαφωτιστικές», διασκοτιστικές, θέσεις του δυτικού μοναχού Βαρλαάμ του Καλαβρού.

Σε πολύ κρίσιμους καιρούς για την Εκκλησία μάς εχάρισε ο Θεός την σπάνια αυτή ηγετική μορφή, για να την βγάλει αλώβητη από τις δυτικές επιρροές της λογοκρατίας, του σχολαστικισμού και του περιβόητου «Διαφωτισμού», που εξακολουθούν μέχρι σήμερα να διαστρέφουν, τον Χριστιανισμό στην Δύση και να εισβάλλουν ήδη και στην καθ’ ημάς Ανατολή, με την διάδοχο του «Διαφωτισμού» νεωτερικότητα και την συναφή προς αυτή μεταπατερική θεολογία και τον συγκρητιστικό Οικουμενισμό.

Η έκδοση των συγγραμμάτων του Αγίου Γρηγορίου, που έχει ήδη ολοκληρωθεί, υπό την άοκνη και αποτελεσματική εποπτεία του αειμνήστου καθηγητού Π. Χρήστου και την συνεργασία ομάδος μαθητών του, που κατέλαβαν στη συνέχεια, σχεδόν όλοι, καθηγητικές θέσεις στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εδημιούργησε μία ενθουσιαστική ατμόσφαιρα γύρω από τον Ησυχασμό και την Μυστική Θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας και κατηύθυνε για αρκετές δεκαετίες τα επιστημονικά αλλά και τα πνευματικά ενδιαφέροντα θεολόγων και θεολογούντων. Η αναγέννηση του Μοναχισμού στο Άγιον Όρος μετά την δεκαετία του 1960 δεν είναι άσχετη με την προβολή και την βίωση της εμπειρικής, και όχι διανοητικής, αυτής θεολογίας του Ησυχασμού, η οποία ήδη είχε αρχίσει να προβάλλεται και από λογίους μοναχούς του Αγίου Όρους, ιδιαίτερα από τον αείμνηστο Γέροντα π. Θεόκλητο Διονυσιάτη με την εξαιρετική μονογραφία του για τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά και άλλα σχετικά του δημοσιεύματα.

Επρόκειτο κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνος για μία γενικότερη και ελπιδοφόρα στροφή προς τους Πατέρες της Εκκλησίας και για μία διαφαινόμενη κυριαρχία της Ορθοδοξίας στο χριστιανικό χώρο, κατά τον εικοστό πρώτο αιώνα, απέναντι στον παρηκμασμένο Παπισμό και στον κατακερματισμένο και αποχριστιανισμένο Προτεσταντισμό, που δεν μπόρεσαν λόγω του ότι ήσαν άρρωστοι οι ίδιοι να θεραπεύσουν την βαριά και βαθιά νοσούσα λογοκρατούμενη και εκκοσμικευμένη Ευρώπη. Δυστυχώς οι ελπίδες αυτές διαψεύσθηκαν. Η είσοδος της Ελλάδος και στην συνέχεια και άλλων ορθοδόξων χωρών στην Ενωμένη Ευρώπη, που συνέβαινε παράλληλα με τις προσπάθειες για την ένωση των «Εκκλησιών», αντί να μεταφέρει στην Ευρώπη το ορθόδοξο πνεύμα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, μετέφερε στις ορθόδοξες χώρες τις ασθένειες του δυτικού κόσμου, και ο ηττημένος Βαρλαάμ παίρνει τώρα την εκδίκησή του για την εξευτελιστική του ήττα από τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά. Ο εκδυτικισμός των Ορθοδόξων προχωρεί με γοργούς ρυθμούς, χωρίς σημαντική αντίδραση ούτε από τους επισκόπους ούτε από τις πάλαι ποτέ Ορθόδοξες Θεολογικές σχολές, ιδιαίτερα αυτήν της τροφού Θεολογικής Σχολής της Θεσσαλονίκης, της πόλεως που έχει συμπολιούχο τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά.

Μεγάλο μέρος των δημοσιευομένων εδώ μελετών εκφράζει το πνεύμα εκείνης της ενθουσιαστικής ατμόσφαιρας του δευτέρου μισού του εικοστού αιώνος, που τώρα έχει θολώσει από την γρήγορη εξάπλωση της παναίρεσης του Οικουμενισμού, τον οποίο νομιμοποίησε η ψευδοσύνοδος της Κρήτης τον Ιούνιο του 2016, και από την καλπάζουσα ηθική σήψη και ακαθαρσία με την ανοχή και αδιαφορία της ποιμαίνουσας Εκκλησίας. Κατασυκοφαντούνται και αποδοκιμάζονται η ορθότητα των δογμάτων και ο καθαρός ηθικός βίος, χωρίς τα οποία είναι αδύνατον να επιτευχθούν η θεογνωσία και η σωτηρία, ενώ αθωώνονται οι αιρέσεις και η έκλυση των ηθών, ακόμη και η ομοφυλοφιλία των Σοδομιτών, με πλήρη περιφρόνηση και αγνόηση της διδασκαλίας του Ευαγγελίου, των Αγίων Πατέρων και του εξ αυτών μεγάλου και επιφανούς Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Η επανέκδοση παλαιών μας μελετών μαζί με κάποιες νεώτερες ευχόμαστε να συντελέσει στο να εκλάμψουν κάποιες ακτίνες φωτός, με τις πρεσβείες του κήρυκος του ακτίστου Φωτός και της θεοποιού Χάριτος Αγίου Γρηγορίου Παλαμά.

Ιανουάριος 2019

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης