Αλήθεια... ξέρεις ποιος είσαι;

Μετά την έκδοσι του Α’ τόμου με τίτλο «Ημέρα τη ημέρα ερεύγεται ρήμα, και νυξ νυκτί αναγγέλλει γνώσιν» (Ψαλμ. 18, 3) ακολουθεί ο παρών τόμος, με μελετήματα που δεν αφορούν μόνο το κοσμικό φρόνημα των σημερινών νεοελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών, αλλά προχωρούν βαθύτερα, με σκοπό να φωτισθούν αρκετά σκοτεινά σημεία του χαρακτήρος του αγωνιζομένου πιστού, ώστε να πορευθή στην αλήθεια, στο φως και στη σωτηρία.

Στα 50 χρόνια που είμαι Πνεματικός-εξομολόγος, άκουσα και γνώρισα ένα πλήθος ψυχών ποικίλες καταστάσεις αμαρτίας και Χάριτος, που σαν πολύτιμη πείρα έχουν αποθησαυριστεί στο νου και την καρδιά μου. Τολμώ, λοιπόν, να γράψω, βασιζόμενος σ’ αυτή την πολύχρονη πείρα, που αποκόμισα από το Μυστήριο της ιεράς Εξομολογήσεως, κυρίως όμως επικαλούμενος την πλούσια βιωματική εμπειρία, καθώς και τις ευχές του αγίου Γέροντός μου Εφραίμ Φιλοθεΐτη, που σημάδεψαν την πορεία της ιερατικής μου ζωής και με στερέωσαν στην πίστι.

Η Πρόνοια του Αγίου Θεού τον έφερε στη ζωή μου προς το τέλος του Μαΐου του 1962. Κατόπιν υποδείξεως ενός νεαρού, φοιτητή τότε της Θεολογίας, που ονομαζόνταν Απόστολος -πρόκειται για τον μετέπειτα π. Εφραίμ τον Ξηροποταμινό- επισκέφθηκα το Άγιον Όρος και συγκεκριμένα το κελλί Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στη Νέα Σκήτη, όπου ασκούνταν ο μόλις 35 ετών Γέροντας Εφραίμ.

Έφθασα αργά το απόγευμα. Ανέβηκα τον ανήφορο -ήταν αρκετά ψηλά- άνοιξα την αυλόπορτα και τον αντίκρυσα. Το χαμόγελο της υποδοχής ήταν ουράνιο και αιχμαλώτισε την ψυχή μου από την πρώτη στιγμή.

Καθίσαμε οι δυο μας έξω, στο ξύλινο μπαλκονάκι του κελλιού του, και ο Γέροντας απαντούσε με πολλή ταπείνωσι και χάρι στις ερωτήσεις που του έθετα. Με πολλή ευκολίας πνευματοποιούσε τον διάλογο και μου άνοιγε τα μάτια της ψυχής μου, για να δω αφ’ ενός μεν την εσωτερική μου αθλιότητα, αφ’ ετέρου δε τους πολύτιμους πνευματικούς θησαυρούς της πίστεως, που είχε. Θησαυρούς συσσωρευμένους στο αμπάρι της καρδιάς του, όχι από τη στείρα μελέτη της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας, αλλά από τη ματωμένη πείρα της ασκητικής και ισαγγέλου πολιτείας του.

Στην ερώτησί μου «τι είναι θεωρία και έκστασις κατά τη διάρκεια της νοεράς προσευχής», μου απάντησε περίπου ως εξής: «Πριν από χρόνια, πάτερ μου, μετά την πρωινή έγερσι, ένας νεαρός μοναχός μιας απόμακρης και απόκρημνης καλύβης στη Σκήτη της Μικράς Αγίας Άννης, βγήκε έξω, στην πλαγιά του βουνού, για να μαζέψη λίγα χορταράκια για βράσιμο. Παντού βασίλευε ερημιά και ησυχία. Μαζεύοντας τα χόρτα, έλεγε φωναχτά την Ευχούλα: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».

Σε κάποια στιγμή. Εντελώς ξαφνικά, αρπάχθηκε ο νους του στα ουράνια, στον κόσμο των Αγγέλων! Βρέθηκε η ψυχή του μέσα σ’ ένα άπειρο πλήθος Αγγελικών τάξεων! Αυτή η αρπαγή και έκστασις της ψυχής είναι και λέγεται θεωρία πνευματική. Σ’ αυτή δεν την κατάστασι της ανεκφράστου αγαλλιάσεως, υμνούσε και δοξολογούσε ως ελεεινός τον Θεό μαζί με τους Αγγέλους!

Η έκστασις αυτή της ψυχής του μαζί με την ανείπωτη θεωρία του Παραδείσου και των Αγγέλων του χάρισαν για λίγα λεπτά ανεκλάλητη χαρά, θεία ευφροσύνη, νοερά έκπληξι, ιερό δέος και ανέκφραστη μακαριότητα. Όλες αυτές οι θεϊκές καταστάσεις και ιδιαιτέρως η θεία μακαριότητα είχαν τόσο μεγάλη πνευματική έντασι, που αν κρατούσαν δύο λεπτά ακόμα, όπως βεβαίωσε ο μοναχός, δεν θα άντεχε άλλο η καρδιά του και θα πέθαινε!

Ναι, πάτερ μου, είπε ο Γέροντας, η ευτυχία και τα κάλλη του Παραδείσου δεν είναι για μας τους σκώληκες και αμαρτωλούς «ων πρώτος ειμί εγώ». Πάντως ήταν κάτι το πολύ τρομερό για εκείνον τον νεαρό μοναχό. Τόση θεία Χάρις! Τόση γλυκύτητα! Τόση κρυστάλλινη καθαρότητα! Τόσο φως!... Και η αγγελική ψαλμωδία; Άφωνος ο νους, βουβή η γλώσσα!... Τα του Θεού και τα υπέρλογαδεν περιγράφονται με λέξεις. Πιστεύω όμως πως η έκστασις αυτή του νοός ήτο μια ελάχιστη πληροφορία για την κατάστασι της άλλης ζωής, της αληθινής και ουράνιας, της ζωής του μέλλοντος αιώνος…» Εδώ τελείωσε η περιγραφή-απάντησις του Γέροντος που, όπως πιστεύω, ήταν προσωπική του εμπειρία.

Καθ’ ον χρόνον μιλούσε, συγκατανεύσει Θεού, εξήρχετο από το στόμα του μια πρωτόγνωρη για μένα και άρρητη ευωδία. Στην αρχή νόμισα ότι ήταν άρωμα παραδόξου θυμιάματος, που το έφερνε το βραδινό αεράκι από τα διπλανά κελλιά της Σκήτης. Όσο όμως προχωρούσε η πνευματική αναφορά των θείων καταστάσεων για τον απλανή φωτισμό του νοός και την αγιοπνευματική πορεία της θεώσεως, τόσο και πλήθαινε η πανευφρόσυνη ευωδία, την οποία αχόρταγα ρουφούσαν όχι μόνο οι αισθήσεις μου, αλλά περισσότερο η έκπληκτη ψυχή μου!

Νόμισα ότι είχα μεθύσει. Από τι όμως; Από την άρρητη ευωδία; Από την αποκάλυψη της θείας γνώσεως; Ή μήπως από το παραδοξότατο φως, που άρχισα σιγά σιγά να βλέπω; Πράγματι…, για λίγο ζαλίστηκα. Τι φως ήταν αυτό, Θεέ μου; Τι φως! Τι έκπληξις! Τι δέος! Τι θαυμασμός! Ολόκληρο το πρόσωπο του Γέροντος περιεβλήθη από μια παράδοξη λάμψη, που, όσο κυλούσε ο χρόνος, γινόταν περισσότερο φωτεινή.

Την είχα ξαναδεί αυτή την υπέροχη λαμπρότητα του θείου φωτός, σε μικρότερη όμως έντασι. Και όχι μόνο εγώ ο ανάξιος, αλλά και άλλοι δέκα. Την είχαμε δει στο πρόσωπο της Γερόντισσας Μαγδαληνής, που εχρημάτισε υποδιάκονος του αγίου Νεκταρίου. Ήταν τότε ηγουμένη στην Ιερά Μονή Χρυσολεόντισσας, στην Αίγινα. Μας είχε συγκεντρώσει στο αρχονταρίκι της Μονής και, μετά το καθιερωμένο κέρασμα, μας μιλούσε για πολλή ώρα. Εν τω μεταξύ σκοτείνιασε. Φως ηλεκτρικό δεν υπήρχε ούτε κανδήλα αναμμένη ούτε κεράκι κι όμως το πρόσωπό της -πρόσωπο μικρού παιδιού- έλαμπε! Είχε φως!... Φως που απλωνόταν και γύρω-γύρω, στον χώρο όπου καθόταν!

Κάτι ανάλογο, αλλά ασυγκρίτωνς πλουσιώτερο και εντονότερο, το έβλεπα μπροστά μου και το βίωνα ψυχοσωματικά από τον κεχαριτωμένο Γέροντα. Για μια στιγμή πίστεψα ότι ήμουν -εγώ ο ελεεινός- ο ευλογημένος από τη θεία Χάρι Μοτοβίλωφ μπροστά στον όσιο Σεραφείμ του Σάρωφ…

Εκεί έκανα την πρώτη αληθινή Εξομολόγησι με αληθινή μετάνοια από τα τρίσβαθα της ψυχής μου! Δυστυχώς, όσες ακολούθησαν δεν είχαν την έντασι, την ποιότητα και το βάθος της πρώτης… Μετά τη συγχωρητική ευχή αισθάνθηκα για πρώτη φορά τη βιωματική ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή τη θεία Χάρι, και μια καταπληκτικά απερίγραπτη ελαφρότητα του σώματος.

Η όλη συζήτησίς μας στο ξύλινο μπαλκονάκι μαζί με την ιερά Εξομολόγησι άρχισε περίπου στις 9.00 το βράδυ και τελείωσε στις 2.00 μετά τα μεσάνυχτα, όταν επρόκειτο ν’ αρχίση η προετοιμασία για τη θεία Λειτουργία. Για πολύ καιρό μετά, ήμουν πλημμυρισμένος από μια παράδοξη ψυχοσωματική ηρεμία, με ισχυρή και ανεξίτηλη την εικόνα του θείου φωτός του προσώπου του Γέροντος, που τη βίωνα Χάριτι Θεού κι εγώ μέσα στην καρδιά μου.

Για εβδομάδες με «κατέτρωγε» μυστικά η θέα αυτού του φωτός. Ήταν φυσικό; Χίλιες φορές όχι. Ήταν κτιστό; Μήπως ήταν το νοερό φως του νοός και της κεκαθαρμένης ψυχής του Γέροντος εν Πνεύματι Αγίω; Δεν γνωρίζω. Μήπως θείο και άκτιστο; Η ψυχή μου έλεγε και τότε και τώρα το «ναι». Ο Θεός όμως «οίδε», διότι εγώ στερούμαι τοιαύτης πείρας.

Από τότε εκείνος ο Γέροντας, ως άλλος αετός πετά διά Πνεύματος Αγίου όλο και υψηλότερα στα δυσθεώρητα ύψη της Θεολογίας, εν αντιθέσει με μένα, που ακόμη σηκώνω το βάρος της προσωπικής μου αμαρτίας. Εκείνος αδιαλείπτως πλουτίζει εν Χριστώ, κι εγώ παραμένω πτωχός χαρισμάτων. Εκείνος στο φως της θείας Χάριτος, κι εγώ ακόμη αγωνίζομαι στο σκοτάδι. Εκείνος κατάκαρπος ελαία, κι εγώ άκαρπος βλαστός.

Αυτή είναι η αλήθεια! Μια αλήθεια, που καταμαρτυρείται και διαλαλείται από ολόκληρο το ορθόδοξο πλήρωμα ανά την οικουμένη. Μια αλήθεια, που τη βλέπουν οι εχθροί της πίστεως και τη χαίρονται οι φίλοι της. Μια αλήθεια, που αναγνωρίζεται από ετεροδόξους και αλλοθρήσκους.

Πέρασαν από τότε 56 χρόνια. Παρά ταύτα και εξ αιτίας των πολλών μου παθών, δεν κατόρθωσα ποτέ να καταστώ φωτοδότης εκ του θείου φωτός που πλημμύρισε τότε ολόκληρη την ύπαρξί μου.

Αν, όμως -παρ’ ότι εγώ υπήρξα, όπως και είμαι μέχρι σήμερα, μια ασήμαντη πυγολαμπίδα -έστω και μία ψυχή προβληματισθή, βοηθηθή και οδηγηθή μέσα από τη μετάνοια στην εν Χριστώ αυτογνωσία, τότε το παρόν πόνημα θα έχη πετύχει, εν Αγίω Πνεύματι, τον σκοπό του.

Αυτά εγράφησαν ανήμερα της εορτής
των Εισοδίων της Θεοτόκου
21 Νοεμβρίου 2017
Πρωτ. Στεφ. Αναγνωστόπουλος