Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου
«ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ»
ΔΗΛΑΔΗ
ΒΙΒΛΙΟ ΨΥΧΩΦΕΛΕΣΤΑΤΟ
ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ
Σύντομη διδασκαλία προς τον Πνευματικό πώς να εξομολογή με βοηθό τους Κανόνες του αγίου Ιωάννου του Νηστευτού εξηγημένους με ακρίβεια, γλαφυρή συμβουλή προς τον μετανοούντα πώς να εξομολογήται, όπως πρέπει και λόγο ψυχωφελή περί μετανοίας.
Απόδοσις στην Νεοελληνική
υπό
Βενεδίκτου Ιερομονάχου
Αγιορείτου
Έκδοσις
Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου
Ιερά Καλύβη «Αγ. Σπυρίδων Α’»
Νέα Σκήτη Αγ. Όρους
2013
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
Μετά από ωρισμένες εκδόσεις των έργων του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στην Νεοελληνική και την άμεση αποδοχή του έργου, προβαίνουμε, με την χάρι του Θεού και κατόπιν παρακλήσεως εν Χριστώ αδελφών, στην έκδοσι του Εξομολογηταρίου με απόδοσι στην Νεοελληνική.
Και αυτό, διότι μετά την επιβολή πρό τινων ετών της Νεοελληνικής και δη του μονοτονικού συστήματος στην χώρα μας, οι νεώτεροι αδυνατούν να κατανοήσουν τα ωραιότατα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας μας.
Γι’ αυτό τον σκοπό εκδώσαμε τα όσα έργα του Αγίου Νικοδήμου έχουν εκδοθή από την ταπεινή Συνοδία μας με κύριο σκοπό την ωφέλεια του Ορθοδόξου Χριστιανικού πληρώματος.
* * *
Μετά την περάτωσι της εργασίας του στα συγγράμματα του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, ο Άγιος Νικόδημος, ασχολήθηκε με την σύνταξι «Εξομολογηταρίου», εντελώς αγνώστου μέχρι τότε στην Εκκλησία. Στο βιβλίο αυτό ο Άγιος Νικόδημος αποδείχθηκε μέγας ψυχολόγος, δεινός ερμηνευτής των Επιτιμίων των Ιερών Κανόνων, πατρικώτατος κήρυκας της μετανοίας, ποταμός στις γνώσεις περί επιτιμίων και κανόνων, Ιατρός Μοναζόντων, Λαϊκών, Ιερωμένων, εμπειρότατος, προσφερόμενος ως αδελφός, ως πατέρας, ως υιός, συζητώντας με μεγάλη πειστικότητα και επιχειρηματολογία με τον Πνευματικό ή τον μετανοούντα. Είναι τόσο γλυκός και κατανυκτικός στην ανάπτυξι του Μυστηρίου περί μετανοίας και εξομολογήσεως, ώστε και τους αδιαφόρους να διεγείρη προς μετάνοια.
Η καρποφορία του «Εξομολογηταρίου» υπήρξε πάρα πολύ αποτελεσματική. Όπως αναφέρει ο βιογράφος του Ευθύμιος· «Όλοι οι πληγωμένοι από τις αμαρτίες άφηναν τους Αρχιερείς και Πνευματικούς και έτρεχαν στον ρεκενδύτη Νικόδημο, για να βρουν την θεραπεία τους και παραμυθία των θλίψεών τους· όχι μόνον από τα Μοναστήρια και τις Σκήτες και τα Κελλιά, αλλά και πολλοί χριστιανοί έρχονται από διάφορα μέρη για να δουν και παρηγορηθούν στις θλίψεις τους από τον Νικόδημο…».
Η συναναστροφή του με πλήθη αμαρτωλών όλων των τάξεων ανέδειξε τον Όσιο πνευματικό καθοδηγητή και ιατρό μοναδικό. Πόσο έμπειρος ήταν! Γνώριζε, με την χάρι του Θεού, όλες τις λεπτομέρειες της αμαρτίας, όπως και οι Άγιοι Πατέρες. Προλάμβανε τα μεγάλα με τη θεραπεία των κινήσεων της αμαρτίας, ανέλυε τα αίτια, εύρισκε τις πηγές των παθών. Είναι ένας μοναδικός λαϊκός Πνευματικός-Εξομολόγος. Είναι ενήμερος σε όλα τα είδη και τους τρόπους θεραπείας. Φιλάνθρωπος, αυστηρός, επιεικής, πότε συγχωρεί, πότε δεσμεύει, πάντα με αγάπη και με διάκρισι. Συνεδύαζε τον Πνευματικό πατέρα με τον νομομαθή της Εκκλησίας, συνέπλεκε την αγάπη με την τέχνη. Έχει έτοιμα στον νου του ρητά αγιογραφικά και Πατερικά, κατάλληλα για κάθε περίστασι. Οι υποσημειώσεις του αποτελούν το μισό βιβλίο. Εδώ βρίσκεται το πέλαγος των Κανονικών του γνώσεων. Έχει υπ’ όψι του όλους τους Ερμηνευτές. Τίποτε δεν του διαφεύγει. Συνέχεια παραπέμπει στους Ιερούς Κανόνας, ώστε με το κύρος τους να πείση τους Πιστούς.
Το «Εξομολογητάριον» αποτελεί συλλογή των 38 Κανόνων του Αγίου Ιωάννου του Νηστευτού και των 17 Επιτιμίων του, τα οποία βρίσκονταν στις Βιβλιοθήκες των Ιερών Μονών. Τους Κανόνες αυτούς ερμηνεύει. Περιλαμβάνει Πρόλογο, όπου καθορίζει τα καθήκοντα των Πνευματικών και υποδεικνύει τους κόπους, τους οποίους οφείλουν να καταβάλουν για την διάσωσι των λογικών προβάτων. «Διά να συμβοηθήσωμεν», λέει, «εις τον μέγαν τούτον κόπον των Πνευματικών, επεμελήθημεν να συνάξωμεν από διαφόρους Πατέρας την παρούσαν Βίβλον». Και στρεφόμενος προς τους Πνευματικούς γράφει: «Δεχθήτε, λοιπόν, ω Σεβασμιώτατοι Πνευματικοί, μετά πατρικής ευμενείας το μικρόν τούτον Βιβλιάριον και, αναγινώσκοντες και βοηθούμενοι, μη παύσητε από του να δέησθε του Θεού υπέρ των αμαρτωλών ψυχών εκείνων, όπου εκοπίασαν εις τούτο… Έρρωσθε».
Ακολουθεί μεγάλης εκτάσεως διδασκαλία προς τον Πνευματικό για τα προσόντα, που πρέπει να έχη και τις αρετές. Αναπτύσσει την εξέταση του μετανοούντος με βάσι τις δέκα εντολές. Υποδεικνύει στον Πνευματικό, πώς να εξετάζη τις περιστάσεις της τελέσεως της αμαρτίας, το ποιος αμάρτησε, σε τι, γιατί, πού, πώς, πότε, πόσες φορές, ποια ήταν η πνευματική του κατάστασις και ποια ήταν η συμπεριφορά του μετά την αμαρτία. Στην συνέχεια εισέρχεται στα εσώτερα, στο εσωτερικό θέατρο των λογισμών του εξομολογούμενου, όπου διδάσκει τι είναι οι λογισμοί, τα είδη τους, την προέλευσί τους, τον τρόπο θεραπείας τους.
Μισούσε πάρα πολύ την αμαρτία, όπως φαίνεται μέσα στο παρόν βιβλίο. Σε όλο του το «Εξομολογητάριο» η αγωνία του είναι να πείση τον χριστιανό να μισήση την αμαρτία, άλλοτε με τον φόβο της κολάσεως και άλλοτε με την επαγγελία των αγαθών στην αιωνιότητα.
Τι ήταν η αμαρτία για τον Άγιο, μας το λέει στο «Εξομολογητάριον»: «…Όσο άπειρες είναι οι τελειότητες και τα ιδιώματα του Θεού και όσα είναι τα χαρίσματα, τα φυσικά, τα υπερφυσικά, τα κοινά, τα μερικά, τα κρυφά, τα φανερά, τα οποία εχάρισεν ο Θεός εις εσένα τον άνθρωπον, η οποία καταφρονεί και ενυβρίζει ταύτα πάντα… Έλεγε μία παρθένος, ότι αν καθ’ υπόθεσιν ήτο έμπροσθέν της ένα πέλαγος από φωτίαν και εις τον λιμένα τούτου να εστέκετο μία αμαρτία θανάσιμος, επροτίμα καλλίτερα να πέση αυτή εις εκείνο το πύρινον πέλαγος, παρά να πέση εις τας χείρας της αμαρτίας… Όπως και η Μαγδαληνή Μαρία, όταν ήκουε μόνον το όνομα της θανασίμου αμαρτίας, έτρεμεν όλη από κεφαλής έως ποδών και έπιπτε κατά γης ως αποθαμένη, ήτις και έλεγεν, ότι δεν ηδυνήθη ποτέ να καταλάβη, πώς αποτολμά ο άνθρωπος να αμαρτήση θανασίμως».
Στην μεταγλώττισι του κειμένου προσπαθήσαμε να μην κάνουμε επεμβάσεις, εκτός από ωρισμένες περιπτώσεις, όπου κρίθηκε αναγκαίο.
Με την παρούσα μορφή της Νεοελληνικής αποδόσεως του έργου αυτού ελπίζουμε, ότι θα γίνη ένα εγκόλπιο πνευματικό για κάθε Πνευματικό - Εξομολόγο, αλλά και για κάθε πιστό, που επιθυμεί την σωτηρία της αθάνατης ψυχής του.
Βενέδικτος Ιερομόναχος
Ιερά Νέα Σκήτη Αγ. Όρους, Φεβρουάριος 2013
English
German
Română
French
Login