Αριστοφάνη Δ. Ζαμπακίδη
Καθηγητού Ανωτέρας Εκκλ. Σχολής Κρήτης
Ο ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ
Ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση του προβλήματος
Ο εικοστός αιώνας δίκαια χαρακτηρίσθηκε ως αιώνας της πληροφόρησης, της τεχνολογίας και των ηλεκτρονικών μέσων. Ειδικότερα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, ασκούν ισχυρή επιρροή στην ανθρώπινη προσωπικότητα, ενημερώνουν ή διαμορφώνουν την κοινή γνώμη.
Τα Μ.Μ.Ε. και το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας μας ευνόησαν τη διακίνηση διαφόρων ιδεολογιών και κοσμοθεωριών. Διευκόλυναν την είσοδο και διάδοση ποικιλώνυμων αιρέσεων, θρησκευτικών και παραθρησκευτικών -αποκρυφιστικών κινημάτων.
Οι συνέπειες, ωστόσο, από τη διάδοση θεωριών και πρακτικών του αποκρυφισμού. οι οποίες διεθνώς χαρακτηρίσθηκαν ως "καταστροφικές λατρείες"(destructive cults), εκδηλώθηκαν κυρίως μεταξύ των εφήβων και απειλούν να αλλοιώσουν τον χαρακτήρα της Ορθόδοξης χριστιανικής αγωγής.
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες και επίσημες μαρτυρίες, τα αποκρυφιστικά κινήματα εκμεταλλεύονται τα ευαίσθητα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εφηβικής ηλικίας (έφεση για γνώση και εμπειρία, περιέργεια, συναισθηματική ευαισθησία, ορμή του γενετησίου ενστίκτου, αναζητήσεις, αμφιβολίες τάση για αυτονόμηση, πίστη σε πρότυπα κ.α.). Εργάζονται μεθοδικά και επιτυγχάνουν να ελκύσουν εφήβους, με σκοπό να τους μυήσουν και να τους εντάξουν στις "οργανωμένες ομάδες" τους.
Τα γεγονότα, που αποκαλύπτονται και δημοσιοποιούνται τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο σε πανελλήνια αλλά σε παγκόσμια κλίμακα, και αφορούν τις συνέπειες της επικίνδυνης δράσης του αποκρυφισμού μεταξύ των εφήβων, δημιουργούν έντονο προβληματισμό και ανησυχία στην οικογένεια, στον εκπαιδευτικό χώρο, στην Εκκλησία και στην Πολιτεία. Για το λόγο αυτό αναζητούνται τρόποι προστασίας των εφήβων, ώστε να καταστεί ανενεργός η δράση του αποκρυφισμού, με όποια μορφή και αν αυτός εκδηλώνεται (πνευματισμός, γκουρουϊσμός, εσωτερισμός, μαγεία, μεντιουμισμός, αστρολογία, σατανισμός, «Νέα Εποχή» κ.λ.π.).
Ο πόθος για την αναζήτηση της αλήθειας, σχετικά με τον χαρακτήρα, τη δράση και τις μεθόδους του αποκρυφισμού, και η αντικειμενική ενημέρωση των εφήβων - μαθητών, που δέχονται τη μεγαλύτερη πρόκληση εκ μέρους των αποκρυφιστικών ομάδων, με ώθησαν να ερευνήσω το φαινόμενο αυτό. Από την αρχή έθεσα ως στόχο τη νηφάλια προσέγγιση του φαινομένου, την έκσταση της διάδοσής του και τις επιδράσεις που ασκεί ο αποκρυφισμός στη ζωή των ατόμων κατά την εφηβική ηλικία.
Η πρωτοτυπία της μελέτης βρίσκεται στο υπό διερεύνηση ζήτημα: Κατά πόσον η θρησκευτική αγωγή, που παρέχεται στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, είναι ικανή να ενημερώσει σωστά, να προσφέρει λύσεις στους εφηβικούς προβληματισμούς σχετικά με τον αποκρυφισμό και να ελευθερώσει τους εφήβους, που επηρεάσθηκαν από τις τεχνικές του αποκρυφισμού και αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχοσωματικά προβλήματα.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου προς τον καθηγητή κ. Ιωάννη Κογκούλη για τη βοήθειά του κατά την επιλογή του θέματος, στα πλαίσια των μεταπτυχιακών μου σπουδών, για την επιστημονική καθοδήγηση, καθώς και για την ευμενή εισήγησή του στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Θερμές ευχαριστίες οφείλω ακόμη στον καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας κ. Χρήστο Βασιλόπουλο και στον λέκτορα κ. Παναγιώτη Παχή για τις υποδείξεις και την καθοδήγησή τους κατά την πορεία της έρευνας.
Τέλος οφείλω να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς τον Μοναχό π. Αρσένιο Βλιαγκόφτη, πτυχιούχο Θεολογίας, για τις υποδείξεις και διορθώσεις σε ορισμένα σημεία της έρευνας, καθώς και τις Εκδόσεις «Μυγδονία», που ανέλαβαβ την έκδοσή της.
Ευελπιστώ ότι η παρούσα εργασία θα δώσει μία νέα ώθηση και προοπτική στην αντιμετώπιση του αποκρυφισμού μέσα από τη θρησκευτική αγωγή της Μέσης Εκπαίδευσης. Ελπίζω ακόμη πως η μελέτη αυτή, που ολοκληρώθηκε χάριτι Θεού, θα φανεί χρήσιμη σε έφηβους, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Αριστοφάνης Δ. Ζαμπακίδης