Ιερομονάχου Γρηγορίου
Το Άγιον Βάπτισμα
Σχόλια
Ύστερα από μία δεκαετία αφ' ότου πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο αυτό, αποφασίσθηκε η επανέκδοσή του με βάση τις αρχές που διέπουν την τελευταία έκδοση του βιβλίου: "Η θεία Λειτουργία, Σχόλια". Έγινε, δηλαδή, μετάφραση των περισσοτέρων πατερικών παραθεμάτων και ορισμένων εκτεταμένων αγιογραφικών, και γενικότερη βελτίωση της φιλολογικής μορφής του κειμένου. Παραμένουν πάντως στο πρωτότυπο τα υπόλοιπα αγιογραφικά κείμενα και ορισμένα πατερικά κείμενα που κατανοούνται εύκολα. Ελπίζουμε ότι με τις διορθώσεις αυτές γίνεται περισσότερο προσιτό το κείμενο στον σημερινό αναγνώστη, και βοηθητικό στην κατανόηση του Μυστηρίου της εν Χριστώ αναγεννήσεώς μας.
Σκληρό εξώφυλλο
Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει ότι ο Ιησούς Χριστός, διά του μυστηρίου της ενσάρκου Του Οικονομίας, εις τα ίδια ήλθεν και οι ίδιοι Αυτόν ου παρέλαβον. Όσοι δε έλαβον Αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι, τοις πιστεύουσιν εις το όνομα Αυτού, οι ουκ εξ αιμάτων, ουδέ κε θελήματος σαρκός, ουδέ εκ θελήματος ανδρός, αλλ' εκ Θεοόυ εγεννήθησαν. Η εκ Θεού γέννηση εκείνων που δέχθηκαν τον Χριστό και πίστευσαν σ' Αυτόν ιερουργείται με το μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος. Ο όσιος Νικόλαος ο Καβάσιλας σημειώνει: "Γέννησις και της εν Χριστώ ζωής αρχή εστι το λουτρόν".
Ο λόγος του Ευαγγελιστού Ιωάννου: Όσοι έλαβον Αυτόν, σημαίνει: "Όσοι διά της πίστεως έλαβον και υπεδέξαντο" τον Χριστό. Εκείνοι που πίστευσαν στον Χριστό και Τον δέχθηκαν ως Σωτήρα έλαβαν από Αυτόν την δυνατότητα (εξουσίαν) να γίνουν -διά του αγίου Βαπτίσματος- τέκνα Θεού.
Είμαστε ελεύθεροι να αποδεχθούμε ή να απορρίψουμε την δωρεά της παλιγγενεσίας. Με την πίστη μας στον Χριστό και την ομολογία της πίστεως εκφράζουμε την επιθυμία μας να δεχθούμε την δωρεά της αναγεννήσεώς μας. Έτσι η πίστη του βαπτιζομένου γίνεται συνεργός της Χάριτος στο Μυστήριο της παλιγγενεσίας.
* * *
Στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες το μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος ήταν μεγάλο γεγονός για τις κοινότητες των πιστών.Οι πιστοί ζούσαν εν αγαλλιάσει και αφελότητι καρδίας το Μυστήριο της εισόδου των νεοφωτίστων στην κοινωνία της μιας, αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας. Οι πιστοί και οι νεοφώτιστοι γνώριζαν τις δωρεές που προσφέρει ο Θεός δια του λουτρού της παλιγγενεσίας.
Στις ημέρας μας, επειδή κατά κανόνα η βάπτιση γίνεται στην νηπιακή ηλικία, η ευθύνη για την κατήχηση στο σπουδαίου αυτό Μυστήριο, που σφραγίζει την ζωή του ανθρώπου, βαρύνει τους γονείς και τους αναδόχους. Αυτοί πρέπει να ερμηνεύουν, στην κατάλληλη ηλικία, στα παιδιά τους ή στους αναδεκτούς τους την αναγεννητική χάρι του αγίου Βαπτίσματος. Δυστυχώς όμως, συχνά το καθήκον αυτό παραμελείται. Ακόμη και η συμμετοχή μας στο Μυστήριο είναι απλώς εκπλήρωση κοινωνικής υποχρεώσεως.
Το βιβλίο αυτό γράφηκε για να μας βοηθήση να γνωρίσουμε τα δώρα της Χάριτος που μας δόθηκαν με το άγιο Βάπτισμα. Ο ιερός Χρυσόστομος λέγει ότι "το μέγεθος των δωρεών του Θεού, που προσφέρονται με το άγιο Βάπτισμα, υπερβαίνει κάθε ανθρώπινο λόγο". Εάν, επομένως, κάθε ανθρώπινος λόγος αδυνατεί να καταγράψη την θεία φιλανθρωπία και την Χάρι της άνωθεν γεννήσεως, πολύ περισσότερο, ο λόγος ενός αμαρτωλού ανθρώπου. Γι' αυτό αναζητήσαμε στον λόγο και στις εμπειρίες των θεοφόρων Πατέρων την ερμηνεία της ιερουργίας του αγίου Βαπτίσματος. Εκείνοι δέχθηκαν την σφραγίδα της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος και έζησαν ως τέκνα φωτόμορφα της Εκκλησίας. Ο λόγος τους, επομένως, θα μας βοηθήση να γνωρίσουμε το μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος και θα μας παρακινήση να εργασθούμε για την αποκατάσταση της λαμπρότητος του βαπτισματικού χιτώνος μας, ο οποίος αμαυρώνεται με τις αμαρτίες μας, αλλά αποκαθίσταται με τα δάκρυα της μετανοίας. Με την μετάνοια επιστρέφουμε στον Χριστό, το Φως το αληθινόν, και γινόμαστε εκ νέου νεο-φώτιστοι.
Ευχή μας προς τον Χριστό είναι, όλοι οι βαπτισμένοι αδελφοί, με λαμπρούς τους χιτώνας της ψυχής, να εισέλθουν εν ταις λαμπρότησι των Αγίων Του. Και παράκλησή μας προς τους εν Κυρίω αδελφούς: Να εύχωνται για εκείνον που τόλμησε να μεταγράψη τις λαμπροφόρες εμπειρίες των Αγίων, για να εύρη έλεος εν τη ημέρα της Κρίσεως.
Ιερομόναχος Γρηγόριος
24 Ιουνίου 1989Γενέθλιον του Τιμίου Προδρόμου