Η ζωή μετά τον Θάνατο

Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος

Η ζωή μετά τον θάνατο

Στ? παρόν βιβλίο γίνεται θεολογική ανάλυση και ερμηνεία στο θέμα του θανάτου και της ζωής που ακολουθεί μετά τον θάνατο.

Ο θάνατος δεν είναι ένα απλό γεγονός ούτε και αντιμετωπίζεται εύκολα. Είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που απασχόλησε τούς ανθρώπους όλων των εποχών. Οι άγιοι Πατέρες διδάσκουν ότι ο θάνατος δεν είναι δημιούργημα του Θεού, αλλά αιτία και αποτέλεσμα της αμαρτίας.

Η ερμηνευτική ανάλυση της παραβολής του πλουσίου και του Λαζάρου που παραθέτει ο συγγραφέας στην αρχη του βιβλίου, θεωρείται κατάλληλο βοήθημα για την προσέγγιση στο μυστήριο του θανάτου και για την κατανόηση του όλου θέματος που εξετάζεται.

Πολύ βασικά και σημαντικά είναι όσα γράφονται στο κεφάλαιο Ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα.  Ο αναγνώστης μπορεί να μελετήση τι είναι η ψυχή, πως δημιουργείται, πως χωρίζεται δια του θανάτου από το σώμα, πως μετά την έξοδό της από το σώμα διατηρείται η υπόσταση του ανθρώπου. Μπορούμε να μελετήσουμε τι είναι τα τελώνια και τι διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες όταν αναφέρονται στην μέση κατάσταση των ψυχών. ?Εξετάζεται επίσης ο θάνατος των νηπίων.

Διατυπώνεται η ορθόδοξη διδασκαλία για την αθανασία της ψυχής, αφού η ψυχή δεν πεθαίνει ποτέ οντολογικά. Ερμηνεύεται η αίρεση του θνητοψυχισμού την οποία κατεδίκασε η Ορθόδοξη Εκκλησία.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην διδασκαλία του αγίου Μαρκου του Ευγενικού στο κεφάλαιο Το καθαρτήριο πυρ. ?Απορρίπτεται η διδασκαλία των Λατίνων περί καθαρτηρίου πυρός και παρουσιάζονται οι διαφορές μεταξύ Ορθοδόξων και Λατίνων για το καθαρτήριο πυρ, για την ουσία του Θεού, για τον παράδεισο και την κόλαση. Επισημαίνεται ότι στην ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση ομιλούμε για αιώνιο και άκτιστο πυρ, που είναι βίωση της ακτίστου Χαριτος του Θεού, η οποία τους μεν δικαίους φωτίζει, τους δε αμαρτωλούς κατακαίει. Διευκρινίζεται επίσης η διάκριση μεταξύ ουσίας και ενεργείας του Θεού και ότι ο άνθρωπος μετέχει της ακτίστου ενεργείας του Θεού και όχι της ουσίας Του. Υπάρχει Παράδεισος και Κόλαση και μάλιστα η πρόγευσή τους αρχίζει από την έξοδο της ψυχής από το σώμα. Αναφέρεται η ορθόδοξη διδασκαλία για την άφεση των αμαρτιών και την αξία των μνημοσύνων.

Η θεολογική αλήθεια περί της αναστάσεως των σωμάτων και πως θα είναι τα σώματα στην ζωή μετά την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, καθώς και όλα τα γεγονότα της Κρίσεως παρουσιάζονται στο κεφάλαιο Η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά και σέβεται το ανθρώπινο σώμα, γι’ αυτό δεν υιοθετεί την καύση η την αποτέφρωση των σωμάτων, αλλά τον ενταφιασμό τους.

Γράφεται για την μέλλουσα κρίση, η οποία θα φανερώση και θα αποκαλύψη την εσωτερική πνευματική κατάσταση των ανθρώπων και τονίζεται ότι βασική προϋπόθεση για να εισέλθη κανείς στην Βασιλεία του Θεού είναι η μέθεξη του Αγίου Πνεύματος.

Στο κεφάλαιο Παράδεισος και Κόλαση διατυπώνονται οι ερμηνείες που δίνει η Αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας σχετικά με τον Παράδεισο και την Κόλαση. Οι θεραπευμένοι και κεκαθαρμένοι θα βιώνουν την φωτιστική ενέργεια της Θείας Χαριτος που είναι η Βασιλεία του Θεού, ο Παράδεισος, ενώ οι αθεράπευτοι και ασθενείς θα βιώνουν την καυστική ενέργεια του Θεού που είναι η Κολαση.

Αναλύεται η διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου Νύσσης περί αποκαταστάσεως των πάντων και καταδικάζονται οι πεπλανημένες θεωρίες του  Ωριγ?νους. Γίνεται λόγος για την αποκατάσταση της φύσεως που θα γίνη σε όλους τους ανθρώπους και υπογραμμίζεται ότι δεν θα υπάρξη αποκατάσταση της θελήσεως, αφού κάθε άνθρωπος θα αισθανθή τον Χριστό ανάλογα με την προαίρεσή του. Ο Παράδεισος και η Κόλαση, όπως διδάσκει ο άγιος, είναι θέμα προαιρέσεως και καταστάσεως του ανθρώπου.

Στο κεφάλαιο Η αιώνια ζωή εξηγείται τι σημαίνει αιώνια Βασιλεία του Θεού. Γινεται αναφορά στην ανακαίνιση όλης της κτίσεως και στην διαρκή εξέλιξη που θα υπάρχη στον μέλλοντα αιώνα. Οι άγιοι Πατέρες υποστηρίζουν ότι στην μέλλουσα ζωή δεν θα υπάρχη στασιμότητα για τους δικαίους αλλά διαρκής και αυξανόμενη μέθεξη της δόξης του Θεού. Τονίζουν επίσης στα έργα τους ότι η βίωση της Βασιλείας του Ουρανών αρχίζει από αυτήν την ζωή.

Τα έσχατα δεν συνδέονται αποκλειστικά με τον χρόνο διότι δεν είναι απλώς τα μέλλοντα, αλλά με τον τρόπο ζωής. Στο κεφάλαιο Διαχρονική εσχατολογία εξετάζεται το θέμα του χρόνου κατά την ορθόδοξη αντίληψη. Εξηγείται ότι με την εν Χριστώ ζωή μπορεί ο άνθρωπος να βιώση την Βασιλεία του Θεού στην παρούσα ζωή.

Ο Χριστιανός δεν πρέπει να διακατέχεται από απόγνωση και φόβο μπροστά στον θάνατο διότι ο Χριστός με την ?Ανάστασή Του κατήργησε τον θάνατο. Ζώντας μέσα στην ?Εκκλησία, έχουμε την δυνατότητα να υπερβούμε τον θάνατο. « Η μνήμη του θανάτου και η θεραπευτική μέθοδος που διαθέτει η ?Ορθόδοξη ?Εκκλησία οδηγούν στην μετάνοια ώστε και από αυτήν την ζωη, αλλά κυρίως στην Δευτέρα Παρουσία του Χριοτού, η Χαρη του Θεού να μην ενεργή κολαστικά, αλλά φωτιστικά και σωτήρια».