Μεταφράσεις, Μυστήρια και Άσκηση

Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος

Μεταφράσεις, Μυστήρια και Άσκηση

Κατά καιρούς γίνεται λόγος για μια απλοποίηση της λειτουργικής ζωής. Τελευταία μάλιστα απασχόλησε τον εκκλησιαστικό και θεολογικό χώρο η μετάφραση των ευχών της θείας Λειτουργίας και των άλλων Μυστηρίων, αφού ο άνθρωπος καλλιεργώντας έντονα τον ορθολογισμό απαιτεί να κατανοή λογικά όλα τα πράγματα.

Ο συγγραφέας με σεβασμό και σύνεση στο νέο του βιβλίο Μεταφράσεις, Μυστήρια και άσκηση αντιμετωπίζει όλα τα προβλήματα που προκύπτουν με αφορμή τις μεταφραστικές κινήσεις των λειτουργικών κειμένων και γράφει για την εκκλησιολογία της λατρείας και την θεολογία που διαποτίζει την λατρευτική και εκκλησιαστική ζωή. Φανερώνει στα κείμενά του το απύθμενο βάθος που έχει η λατρεία της Εκκλησίας και μάλιστα η θεία Λειτουργία.

Γίνεται λόγος για την ιερότητα που έχει μέσα στην Εκκλησία η γλώσσα της λατρείας, μια γλώσσα που την καθιέρωσαν οι αγώνες των αγίων και η προσωπική τους εμπειρία. Η μετοχή των πιστών στην θεία Λειτουργία και την λατρεία της Εκκλησίας, εξηγεί ο συγγραφέας, είναι υπόθεση κυρίως εσωτερικής πνευματικής προόδου, αφού δεν είναι δυνατόν να ταυτισθή η λογική κατανόηση με την μέθεξη του Μυστηρίου.  Κατά την θεία Λειτουργία δεν αρκεί μόνον η ανάπτυξη της λογικής, αλλά κυρίως η ανάπτυξη της νοεράς λειτουργίας. Γνωρίζουμε ότι στην Ορθοδοξία η καρδιά ζη την κοινωνία με τον Θεό και η λογική διατυπώνει τις εμπειρίες της. Όταν, όμως, η καρδιά είναι ακάθαρτη, πως μπορεί να ερμηνεύση σωστά τον θείο λόγο;

Με την γλώσσα των συμβόλων προσεγγίζουμε τα ορθόδοξα θέματα καλύτερα απ’ ότι με τον ορθολογισμό, τον στοχασμό και τον συναισθηματισμό.

Τα Μυστήρια της Εκκλησίας συνδυασμένα πάντοτε με την ασκητική ζωή βοηθούν τον Χριστιανό να ζη πραγματικά μέσα στον χώρο της Εκκλησίας.

Γίνεται λόγος για την πνευματική και μυστηριακή ιερωσύνη και πως η Εκκλησία δια των Πατέρων εκφράζεται γι’ αυτήν, καθώς επίσης για την συμμετοχή Κληρικών και λαϊκών στην Λατρεία και την θεία Λειτουργία.

Σε ειδικό κείμενο αναλύοντας τις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου και παρουσιάζοντας την αποκαλυπτική και εμπειρική θεολογία του Αποστόλου, επισημαίνεται ότι ο ησυχασμός δεν είναι μόνον για ασκητές και ερημίτες, αλλά η χριστιανική ζωή που βιώνεται κατ’ αναλογίαν από όλους τους Χριστιανούς.

Για να μπορέσουμε να βιώσουμε την άλλη ζωή, που υπάρχει στο βάθος της καρδιάς του ανθρώπου και που δεν έχει σχέση με τις αισθήσεις και την λογική, απαιτείται αγώνας εναντίον της αμαρτίας και κάθαρση των αισθήσεων.

Με τους όρους ‘’Βαρλααμισμος’’ και ‘’λαϊκισμός’’, ρεύματα αντίθετα προς την Ορθόδοξη Παράδοση, υπονοείται η νοοτροπία του παπισμού και του προτεσταντισμού. Πολλοί σήμερα είναι αυτοί που στηρίζονται περισσότερο στην λογική, υπερτονίζουν την φιλοσοφία και παραθεωρούν και υποτιμούν τον ησυχασμό και την ορθόδοξη μεθοδολογία χωρίς την οποία είναι αδύνατη η γνώση της θεολογίας. Άλλοι πάλι υπερτονίζουν και εξυψώνουν την παρουσία των λαϊκών μελών μέσα στην Εκκλησία και υποβαθμίζουν τον ρόλο των Κληρικών. Οι θέσεις του συγγραφέα κατατοπίζουν τον αναγνώστη και βάζουν τα πράγματα στην θέση τους, σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη, αφού άλλο είναι το έργο των Κληρικών και άλλο των λαϊκών.

Η νεοπατερική, μεταπατερική και συναφειακή ‘’θεολογία’’ είναι έννοιες που σείουν τα θεμέλια της ορθόδοξης θεολογίας, οδηγούν στον συγκρητισμό και τον σχολαστικισμό. Μέσα, όμως, από την προοπτική της καθάρσεως της καρδιάς, του φωτισμού του νου και της θεώσεως μπορεί κανείς να διακρίνη την διαφορά μεταξύ της σχολαστικής και ορθοδόξου θεολογίας.

Το βιβλίο εξασκεί μια θεολογική ποιμαντική στους αναγνώστες και θα βοηθήση να καταλάβουμε ότι κάθε κίνηση μέσα στην Εκκλησία που γίνεται ανθρωποκεντρικά και παθολογικά καταλήγει σε αποτυχία. Η Εκκλησία ερμηνεύει την Αγία Γραφή και τα κείμενα της θείας Λειτουργίας δια των Αγίων Της. Όλες οι μεγάλες αλλαγές έγιναν μέσα στην Εκκλησία από μεταμορφωμένες υπάρξεις που είναι οι άγιοι Πατέρες.