Λυτρωτικά σαλπίσματα από τους Ψαλμούς

Ο κάθε Χριστιανός που έχει πάρει στα σοβαρά το θέμα της σωτηρίας του, μελετά κάθε μέρα την Αγία Γραφή. Η Αγία μας Γραφή, το ουράνιο αυτό δώρο του Θεού στον καθένα μας, αποτελείται από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Όπως είναι γνωστό η Παλαιά Διαθήκη έχει 49 βιβλία και η Καινή Διαθήκη 27.

Ένα από τα 49 βιβλία της Π. Διαθήκης είναι οι Ψαλμοί. Η οθρόδοξη Εκκλησία μας χρησιμοποιεί τους Ψαλμούς σε κάθε θ. Λειτουργία και σε όλες τις ιερές ακολουθίες. Και ο ίδιος ο Κύριός μας στη διδασκαλία του χρησιμοποίησε τους Ψαλμούς. Και ένας από τους επτά λόγους του, που μέσα στη σταυρική του οδύνη είπε, ήταν ψαλμικός στίχος. "Πάτερ εις χείρας σου παρατίθεμαι το πνεύμα μου" (Ψαλμός λ' 6, Λουκ. κγ' 46), ήταν τα τελευταία λόγια του πάνω από το Σταυρό του Γολγοθά.

Αλλά και οι άγιοι Απόστολοι του Χριστού μας και οι Πατέρες της Εκκλησίας, χρησιμοποιούν πολύ τους Ψαλμούς και κατοχυρώνουν τα συγγράμματά τους με ψαλμικούς στίχους.

Ο ιερός Αυγουστίνος γράφει πως "το βιβλίο των Ψαλμών περιέχει όλα τα ωφέλιμα, από όλα τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Προφητεύει τα μέλλοντα, υπενθυμίζει αρχαίες πράξεις, προσφέρει το νόμο για τους ζωντανούς ανθρώπους και εκθέτει αυτά που πρέπει να εφαρμοσθούν και να γίνουν πράξη".

Σε μια υπέροχη επιστολή του "Προς Μαρκελλίνον" ο Μέγας Αθανάσιος σημειώνει. "Η βίβλος των Ψαλμών αποτελεί την πιο ωραία και αντιπροσωπευτική περίληψη όλων των βιβλίων της Αγίας Γραφής. Ενώ δηλαδή κάθε βιβλίο της Π. Διαθήκης ασχολείται με μια μόνο υπόθεση (π.χ. τη δημιουργία του κόσμου, την ιστορία των Πατριαρχών, την έξοδο του Ισραήλ από την Αίγυπτο, την Νομοθεσία κ.τ.λ.), οι Ψαλμοί σαν πλούσιος και ωραίος κήπος "τα εν αυτή φέρουσα μελωδεί και τα ίδια μετ' αυτών ψάλλουσα δείκνυσι". (Όσα περιέχει τα προσφέρει σαν μελωδία και όσα μοιάζουν μ' αυτά τα υποδεικνύει ψάλλοντάς τα). Και στη συνέχεια ο Μ. Αθανάσιος τονίζει πως αυτά που αναφέρονται στους Ψαλμούς έχουν χαρακτήρα όχι προσωπικό: "... Οι Ψαλμοί γίνονται σαν καθρέπτης για να βλέπη σ' αυτόν και να κατανοή τον εαυτό του...τα συναισθήματα της δικής του ψυχής και μ' αυτή τη συναίσθηση να τους απαγγέλει. Αλλά κι εκείνος βέβαια που ακούει τον αναγνώστη δέχεται τους ψαλμούς σαν να λέγωνται για τον εαυτό του... Γενικά ο κάθε ψαλμός έχει λεχθή και συνταχθή από το Άγιο Πνεύμα κατά τέτοιον τρόπο, ώστε σ' αυτόν... να γίνωνται αντιληπτά τα συναισθήματα της ψυχής μας και να υποβοηθούν στη διόρθωση της προσωπικής μας ζωής και πολιτείας. Αυτά δηλαδή που έχουν πει και ψάλλει οι ιεροί ποιηταί μπορούν να εκληφθούν ως τύποι και χαρακτηριστικά δικά μας" (Μ. Αθανασίου προς Μαρκελλίνον εις την ερμηνείαν Ψαλμών σελ. 18). Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι οι Ψαλμοί έχουν τέτοιο αντίκτυπο και βρήκαν τέτοια μεγάλη απήχηση στις ανθρώπινες καρδιές και ασκούν τέτοια γοητεία σ' αυτούς μέχρι σήμερα.

"Ανεκτίμητοι είναι οι Ψαλμοί, γράφει ο Ιω. Κολιτσάρας, από απόψεως περιεχομένου· θεολογικώτατοι και διδακτικώτατοι. Ψάλλουν το άπειρο μεγαλείον του Θεού, την ασύλληπτον εις ωραιότητα δημιουργίαν του αριστουργήματος αυτού, που λέγεται επίγειος και ουράνιος κόσμος. Εκθέτουν εις κτυπητάς και συγκινητικάς γραμμάς τα περί του ανθρώπου, την θείαν καταγωγήν, αλλά και την κατάπτωσίν του. Το ύψος της αρετής, αλλά και την αθλιότητα της αμαρτίας. Την με εμπιστοσύνην εξάρτησίν του απο τον Θεόν, αλλά και την ολεθρίαν του αποστασίαν από του Θεού, τον πόνον και την χαράν του, τας θλίψεις του και τας ελπίδας του, τους κινδύνους και το καταφύγιόν του, τον πόθον και την προσδοκίαν της λυτρώσεως. Πόσα και πόσα δεν γράψουν διά τον προσδοκώμενον Μεσσίαν, διά τον αναμενόμενον Λυτρωτήν, τον Υιόν του Θεού, τον απόγονον του Δαυίδ!

"Εις μερικά σημεία εκθέτουν με τόσην καθαρότητα την διδασκαλίαν και τα έργα του Χριστού, την πολυώδυνον θυσίαν του και τον θρίαμβον της αναστάσεως, την λύτρωσιν που θα έδιδε και την βασιλείαν που θα ίδρυε, το άνοιγμα των ουρανών και τον εγκαινιασμόν μιας νέας περιόδου αιωνίας μακαριότητος και δόξης διά τον άνθρωπον, ώστε νομίζει κανείς ότι οι θεόπνευστοι ψαλμωδοί, δεν περιγράφουν μελλοντικά γεγονότα, αλλά ιστορικά, τα οποία είδαν και τα έζησαν και τα ησθάνθησαν βαθύτατα. Διά τούτο και οι Πατέρες της Εκκλησίας εκφράζονται με απερίγραπτον ενθουσιασμόν, διά το συναρπαστικόν περιεχόμενον των Ψαλμών" (Ψαλμοί, Κείμενον-ερμηνευτική απόδοσις Ι. Θ. Κολιτσάρα σελ. 9).

Για τους λόγους αυτούς και ο Μέγας Βασίλειος γεμάτος από ιερό ενθουσιασμό, που χαρίζει το Άγιον Πνεύμα, γράφει: "Πάσα Γραφή θεόπνευστος και ωφέλιμος (Β' Τιμ. γ' 16), έχει γραφεί από το Άγιον Πνεύμα, ώστε να διαλέγουμε απ' αυτήν όλοι οι άνθρωποι σαν από κοινό θεραπευτήριο των ψυχών, το φάρμακο του πάθους που έχει ο καθένας μας. Άλλωστε, λέει η Αγία Γραφή, "καταπραϋντικό φάρμακο κατευνάζει μεγάλα κακά" (Εκκλ. ι' 4). Και συνεχίζει ο σοφός Ιεράρχης: "Ο Ψαλμός γαληνεύει τις ψυχές. Τις βραβεύει με ειρήνη. Καθησυχάζει τους θορύβους και τα κύματα των λογισμών. Μαλακώνει την τάση της ψυχής για θυμό και σωφρονίζει την ακολασία της. Ο Ψαλμός συσφίγγει τη φιλία. Ενώνει τα χωρισμένα. Συμφιλιώνει τους εχθρούς... Ο Ψαλμός τρέπει σε φυγή τους δαίμονες. Επιφέρει τη βοήθεια των αγγέλων. Είναι όπλο στους φόβους της νύχτας και ανάπαυση στους κόπους της ημέρας. Ασφάλεια για τα νήπια. Κόσμημα για τους πρεσβυτέρους. Στολίδι πάρα πολύ ταιριαστό για τις γυναίκες. Κατοικίζει τις ερήμους. Σωφρονίζει τις συγκεντρώσεις. Είναι βάση για τους αρχαρίους. Αύξηση αυτών που προκόπτουν. Στήριγμα των τελείων. Φωνή της Εκκλησίας. Αυτός λαμπρύνει τις γιορτές. Αυτός προξενεί την κατά Θεόν λύπη. Γιατί ο Ψαλμός βγάζει δάκρυ και από πέτρινη καρδιά. Ο Ψαλμός είναι το έργο των αγγέλων. Το ουράνιο πολίτευμα. Το πνευματικό θυμίαμα... Γιατί, τι δεν μπορείς να μάθης από εδώ; Δεν μαθαίνεις τη μεγαλοπρέπεια της ανδρείας; Την ακρίβεια της δικαιοσύνης; Τη σεμνότητα της σωφροσύνης; Την τελειότητα της φρονήσεως; Τον τρόπο της μετανοίας; Τα μέτρα της υπομονής; Και οτιδήποτε πεις από τα αγαθά; Εδώ υπάρχει τέλεια θεολογία... Όλα είναι αποθησαυρισμένα στο βιβλίο των Ψαλμών..." (Migne 29, 212, 213).

Με όλα αυτά που σημειώνει ο φωτισμένος Αρχιεπίσκοπος της Καισαρείας, μας προτρέπει να έχουμε στα χέρια συνεχώς το υπέροχο βιβλίο των Ψαλμών. Μας είναι τόσο απαραίτητο και σήμερα, που ζούμε μέσα σε μία κοινωνία γεμάτη άγχος και αγωνία. Γιατί μπορούμε να αντλούμε μέσα από τις θεόπνευστες σελίδες του την εσωτερική ειρήνη και γαλήνη μέσα στην κάθε φουρτούνα της ζωής.

Ευχή μας θερμή προς τον Κύριο των Δυνάμεων, πολλές ψυχές να βρουν την "άνωθεν ειρήνη" και να ξεδιψάσουν "στις πηγές των υδάτων" του Ψαλτηρίου.