Η Ορθοδοξία μας (επανέκδοση)

Η ΑΝΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Η πτώση έχει την αιτία της στην προαίρεση του ανθρώπου? όμως η ανόρθωση οφείλεται στην πρωτοβουλία του Θεού, που δεν εγκαταλείπει ποτέ τον άνθρωπο.

α) Το πρωτευαγγέλιο

Πολλοί άνθρωποι βλέπουν τα γεγονότα που ακολούθησαν την πτώση του ανθρώπου σαν αυστηρές τιμωρίες του Θεού, σαν ο Θεός να έπαυσε να είναι στοργικός Πατέρας. Ο Θεός όμως είναι πάντοτε ο στοργικός πατέρας για τον άνθρωπο.

Αυτήν ακριβώς τη στοργή βλέπουμε να εκδηλώνεται ταυτόχρονα με την επιβολή της τιμωρίας. Το μέλλον του ανθρώπου δεν είναι ο θάνατος, αλλά η ζωή. Μια μέρα ο απόγονος της γυναικός, ο Χριστός, θα συντρίψει την κεφαλή του «όφεως» (Γέν. γ' 15), ενώ ο διάβολος θα ριφθεί «εις την λίμνην του πυρός και του θείου» (Αποκ. κ' 10). Τα δύο γεγονότα αναφέρονται μαζί και δεν πρέπει να απομονώνονται· ο θάνατος είναι απλό επεισόδιο στη ζωή του χριστιανού· προορίζεται να ριφθεί «εις την λίμνην του πυρός» μαζί με τον Άδη (Αποκ. κ' 14), προκειμένου να βασιλεύσει η ζωή!

Για να πραγματοποιηθούν όμως αυτά, έπρεπε προηγουμένως να θεραπευθεί η ίδια η φύση του ανθρώπου, που διαφοροποιήθηκε με την πτώση. Ήταν πράγματι βαρειά η κληρονομιά των απογόνων του πεσμένου ανθρώπου· η κληρονομιά της αρρωστημένης φύσης, μιας παλαιάς, γηρασμένης ρίζας, που η μοίρα της ήταν ο θάνατος και η φθορά.

Για να επιτύχει λοιπόν τη σωτηρία εχρειάζετο νέα «ρίζα», τη ρίζα ενός νέου Αδάμ, όχι εκείνη του παλαιού Αδάμ. Είχε ανάγκη από νέο γενάρχη, που θα επανέφερε τη φύση του ανθρώπου στο σύνδεσμο με τον Θεό και θα τον έκανε πάλι μέτοχο της ζωής του Θεού. Η παλαιά ρίζα του Αδάμ τον κατεδίκαζε στη φθορά και στο θάνατο (Σοφ. Σολ. β' 23-24. Πρβλ. Ψαλμ. μη' 8). Θα έπρεπε λοιπόν να θεραπευθεί η ίδια η φύση του ανθρώπου, ώστε με τη συμμετοχή του στην αναγεννημένη φύση, να μπορέσει και πάλι να συνδεθή με την πηγή της ζωής του, τον Θεό, και να ζήσει (Ιω. γ' 36. ιδ' 6. Ιω. ε' 12, 20).

Αυτό δεν μπορούσε ποτέ να το πετύχει μόνος του ο άνθρωπος, οσοδήποτε κι αν προσπαθούσε. Όλες οι «τεχνικές» αυτοσωτηρίας είναι καταδικασμένες σε αποτυχία, διότι δεν ξεπερνούν τα περιορισμένα πλαίσια της κτιστής πραγματικότητας του ανθρώπου και εξουδετερώνονται με το θάνατο. Η πραγματικότητα αυτή δεν αλλάζει, οσοδήποτε δελεαστικές κι αν είναι οι υποσχέσεις εκείνων που παρακινούν τον άνθρωπο σε αυτονομία· εφευρέτης αυτών των παραπλανητικών μεθόδων είναι ο διάβολος (Γέν. γ' 4-7) κι εμείς υφιστάμεθα ακόμη τις συνέπειες της επιπολαιότητας του προπάτορα Αδάμ. Θα έπρεπε συνεπώς η τραγική αυτή εμπειρία να είχε συνετίσει τον άνθρωπο.

Ο άνθρωπος δεν μπορούσε να σώσει τον εαυτό του· όμως ο Θεός τον αγάπησε με «αγάπη αιώνιο» (Ιερ. λη' 3· εβρ. κείμενο: λα' 3). Γι' αυτό μαζί με την έξωση του ανθρώπου από τον παράδεισο του ενέβαλε στην ψυχή του την ελπίδα:

«Θα θέσω έχθρα μεταξύ σού και της γυναικός, μεταξύ του σπέρματός σου και μεταξύ του σπέρματος αυτής. Αυτός θα σου συντρίψει την κεφαλή και συ θα του συντρίψεις την πτέρνα» (Γέν. γ' 15). Αυτή η υπόσχεση του Θεού προσδιορίζει την ιστορία της ανθρωπότητας, που οδηγεί από την πτώση στην ανόρθωση και ονομάζεται «πρωτευαγγέλιο».

Ο απόγονος της γυναικός θα συντρίψει το Σατανά και τα έργα του, θα γίνει ο νέος γενάρχης. Όσοι κατάγονται από αυτόν, οι «απόγονοί» του, δεν θα βρίσκονται πια κάτω από το βασίλειο της φθοράς και του θανάτου, αλλά θα εισέλθουν στη βασιλεία του Θεού, θα ενδυθούν την αφθαρσία και αθανασία (Α' Κορ. ιε' 45-58).